گردشگری گروهی بین‌المللی

سرعت زیاد قطار به معنی قابلیت توسعه صنعت گردشگری در عرصهبین‌المللی بود. می‌توان سفرهای دریایی آسان را هم به آن اضافه کرد. تا سال 1901 تعداد افرادی که از کانال انگلیس به طرف فرانسه یا بلژیک می‌رفتند به نیم میلیون نفر در سال رسید. شرکت‌های کشتیرانی نگران کابین‌های خالی کشتی‌هایشان بودند. مثلاً شرکت ناوبری پنینسولار و اورینتال استیم دریافت که عمده مسافران آنان به هندوستان و خاور دور در ماه مارس، سوار کشتی می‌شوند. متعاقباً ترتیبی دادند تا مردم ایام تعطیل را با رغبت بیشتری در مسیر دریایی لندن به لیبسون و جیبرالتار بگذرانند. دیگر شرکت‌ها نیز کشتی‌های قدیمی خود را در مسیر گشت‌های تابستانی قرار دادند.

اما عصر واقعی مسافرت‌های جمعی و گروهی بین‌المللی پس از جنگ جهانی دوم با مسافرت‌های هوایی، رشد بیشتری یافت. در دوران پس از جنگ، بخش عمده هواپیماهای ترابری مثل داگلاس داکوتا که از اعتماد و قابلیت بالایی برخوردار بود با همراهی خلبانان نظامی به کار حمل و نقل مسافر پرداختند. و به صورت پروازهای چارتر وارد عمل شدند. متخصصین گردشگری هم برای پروازهای اروپایی مثل پاریس و اوستند از آن‌ها استفاده می‌کردند. ولادیمیر رایتس روش نوینی را برای گردشگری در 20 می ‌1950 در شرکت جدید التاسیس افق، یا هورایزن ابداع کرد و طی آن سفر دوهفته‌ای به کالوی را طراحی نمود. سفر با این تور اختصاصی برای هر نفر 32 پوند و 10 سنت بود. مسافران می‌توانستند در چادرهای سفر بخوابند و دو وعده غذا و شراب محلی بخورند. چنین سفری برای مردم جنگ دیده جنگ جهانی دوم بسیار روحیه‌بخش بود. ظرف مدت 10 سال شرکت وی گردشگری گروهی را شروع کرده بود و مقاصد پالما دومایورکا (1952)، لوردس (1953)، کوستا براوا (1954)، آلگیرو (1954)، دمینورکا (1955)، پورتو (1956)، کازابلانکا (1957) و کاستا دلسول (1959) را پوشش می‌داد.

اما این تورها با خطوط هواپیمایی ارزان و به وسیله پکیج‌های گردشگری بین‌المللی انجام می‌شدند. معرفی سیستم قانونمند خطوط هواپیمایی پس از جنگ نیز از عوامل موثر در توسعه صنعت گردشگری بود. موافقت‌نامه‌های دو جانبه سبب تثبیت قیمت بلیت هواپیماها می‌شد و همین امر صندلی‌های خالی هواپیما را به حداقل می‌رسانید. به ویژه این که خرید یک‌جای انبوه بلیط‌ها توسط تورهای جمعی متضمن سود اقتصادی این خطوط بود و بدین‌سان اساس تورهای گروهی نوین بنا نهاده شد. این پیشرفت‌ها با افزایش جدی کیفیت استانداردهای زندگی در بریتانیا همراه شدند. و در اواخر دهه 1950 بود که هارولد مکمیلان جرأت کرد مدعی شود «هرگز چنین تجربه خوبی نداشته‌اید». همچنین در اواخر این دهه تحول چشمگیر دیگری حادث شد. افت ارزش پزوتا سبب شد که اسپانیا مقصد خوبی برای گردشگران شود. ارزانی نرخ اسکان، گردشگران زیادی را جذب کرد. توریسم گروهی در این ایام به شدت رونق گرفته بود و میدان آن‌ها در پی افزایش فرصت‌های گردشگری و کاهش نرخ‌ها در کشورهای دیگری بودند که استاندارد زندگی در آن‌ها پایین‌تر باشد. اما نقاط فقیر دنیا که در آن ایام شاهد جذب گردشگر بودند با رشد استانداردهای زندگی مواجه شدند و از قبل توریسم سود سرشاری کسب کردند. اسپانیا و جزایر بالریک از مقاصد اصلی توریسم شدند و در دهه 1980 توسعه در آن‌ها به اوج خود رسید. در عین حال متولیان صنعت توریسم در بریتانیا آنگارو را در پرتغال بنا کردند. جستجوی بی وقفه برای یافتن مقاصد جدید و ارزانتر سبب شد این صنعت به جزایر یونان، ایتالیا، تونس، مراکش، بخش‌هایی از سواحل ترکیه و اخیراً کراوسی کشیده شود. امروزه برای کارگرانی که در لندن زندگی می‌کنند دسترسی به ونیز به مراتب ساده‌تر از دسترسی به برایتون در 100 سال قبل است. این تحولات سبب شد تا از دهه 1970 به بعد سواحل بریتانیا از رونق بیافتند. برخی از این نواحی ساحلی مثل نیوبرایتون کلاً از بین رفتند. برخی دیگر هم دوباره خود را احیا کردند و امروزه شاهد سفرهای روزمره و حضور گردشگران در ایام تعطیل آخر هفته هستند

گردشگری انبوه
مسافرت دسته جمعی تا دو شرط تأمین نشود به فعلیت درنمی‌آید.

• پیشرفت در تکنولوژی که حمل و نقل جمع زیادی را ممکن می‌سازد. بدون این که نیاز به فضا و زمان زیادی داشته باشد تا به مراکز تفریحی برسند.
• عده بیشتری شروع به استفاده از اوقات فراغت نمایند.
  پدر گردشگری گروهی نوین توماس کوک بود که در 5 جولای1841 اولین تور بزرگ گروهی را سازماندهی کرد. او یک سفر گروهی 57 نفری با هزینه? هر نفر یک شیلینگ را برای کارکنان راه آهن ترتیب داد که از لیچستر به لاگ بورو به مسافت 11 مایل را طی نمودند. چیزی نگذشت که عده زیادی به تقلید از وی روی آوردند (مثل انجمن گردشگری پلی تکنیک، دین وداوسون و غیره) و در نتیجه این ضعف به سرعت در بریتانیا رشد کرد. در عصر ویکتوریا رشد اصلی در میان طبقه متوسط جامعه بود که در مشاغل خود از مرخصی برخوردار شده بودند و می‌توانستند به سفرهای تفریحی بروند و حتی مدتی در سفر اقامت هم داشته باشند. اقامتگاه آنان نیز توسط سازمان‌های کارفرما تحت عنوان «مسکن اداری» تأمین می‌شد.

مرخصی‌های با حقوق از دیگر عوامل تأثیرگذار بر توسعه صنعت گردشگری بود:

• یک و نیم میلیون کارگر در سال (1925) از این امتیاز برخوردار شدند.
• وتا سال 1939 این جمعیت به 11 میلیون نفر (یعنی 30درصد جمعیت در خانواده‌ها) رسید.

گونه های گردشگری

گردشگردی به گونه‌های مختلفی انجام می‌شود.

گردشگری مجازی

گردشگری مجازی (e-tourism) مقوله جالبی است که دو دهه از پدید آمدن آن نمی گذرد. گردشگری مجازی ، حضور در سرزمین دیجیتالی وب و مشاهده داده های صوتی ، متنی و تصویری از دنیای فیزیکی پیرامون ما است. دور دنیا با یک کلیک ، آرزویی بود که امروزه از مرحله واقعیت به حقیقتی غیر قابل انکار مبدل شده است . بااستفاده از تور مجازی کاخ موزه ها ، اماکن باستانی جهان می توان به دنیایی اطلاعات متنی و تصویری از نمادهای تاریخ باستان دست یافت. یکی دیگر از مسائلی جهانگردی، راه‌اندازی تورهای مجازی است. این قبیل تورها به کمک تصاویر ویدیویی و عکس‌های سه‌بعدی چشم‌اندازهای زیبایی را از محل سفر نشان می‌دهند تا تمایل افراد برای انجام این مسافرت افزایش یابد که در مطلب معرفی تور مجازی بصورت کامل به آن پرداختیم. مجریان تورهای مجازی معمولا عکس‌های روی اینترنت را بسیار باکیفیت و با تمام جزییات آن مکان به نمایش می‌گذارند. برای تهیه این قبیل تصاویر عکاس مجبور است که چند عکس را از قسمت‌های مختلف فضای مورد نظر تهیه کرده و آن‌ها را به صورت ماهرانه‌ای در کنار یکدیگر قرار دهد که برای کسب اطلاعات دقیق تر می توانید به مطلب عکاسی پاناروما مراجعه نمایید. تور مجازی عبارت است از ترکیبی از تصاویر، نماهای 3 بعدی، نماهای پانوراما (360 درجه)، ویدئو، صوت و … که یک فضای حقیقی را مدل سازی کرده و به کاربر امکان میدهد که در این فضا به صورت مجازی به گشت و گذار بپردازد و از محیط مجازی اطلاعات مورد نظر خود را کسب کنند. منبع : تور ساز ، مجری تور مجازی و بازدید مجازی

گردشگری درمانی

گردشگر درمانی هم همیشه وجود داشته ولی تا قبل از قرن هجدهم اهمیت چندانی برای آن قائل نبودند در انگلستان این بخش به شهرهای دارای چشمه‌های آب گرم اختصاص داشت و عموماً مناطقی که آب‌های معدنی داشتند برای درمان امراض مختلف از بیماری‌های روده‌ای گرفته تا کبدی و برونشیت مورد توجه قرار می‌گرفتند.

گردشگری تفریحی

سفر تفریحی از ابداعات انگلستان بود و ریشه در عوامل جامعه شناختی داشت. بریتانیا نخستین کشور اروپایی بود که انقلاب صنعتی را آغاز نمود و جامعه صنعتی نخستین جامعه‌ای بود که فرصت تفریح را برای تعداد روز افزونی از مردم فراهم می‌آورد. در شروع کار این تفریحات برای طبقه کارگری ممکن نبود بلکه صاحبان ماشین تولید مالکین کارخانجات و تجار و اقتصاد مدارها از این فرصت بهره‌مند بودند. بدین ترتیب طبقه متوسط هم پدید آمد.

در نامگذاری بسیاری از این مناطق ردپایش از اصل و ریشه بریتانیایی دیده می‌شود. مثلاً در نیس که اولین مرکز تفریحی ایام تعطیلات در فرانسه بود مراسم ویژه‌ای به نام پرومناد دزانگلی برگزار می‌شود. در بسیاری از دیگر ایام تاریخی قاره اروپا و حتی نامگذاری هتل‌های قصرگونه نیز این قاعده مستثنی نیستند و نام‌هایی چون هتل بریستول، کارلتون و مجستیک جملگی نشان از تأثیر‌گذاری‌های مشتریهای انگلیسی دارند.

گردشگری زمستانی

ورزش‌های زمستانی عمدتاً از اختراعات طبقات مرفه بریتانیا هستند که در بدو امر در روستاهای زرمات، والایس و سنت موریتسسوئیس در سال 1864 مطرح و معرفی شده‌اند.

نخستین تور ورزشی زمستانی برای ایام تعطیل یا تعطیلات زمستانی در سال 1903 عازم آولبودن شد که آن هم در سوئیس بود. ورزش سازماندهی شده در بریتانیا پیش از رسیدن به کشورهای دیگر به رونق رسیده بود. واژگان ورزش شاهد این مدعا هستند از جمله: راگبی، فوتبال و بوکس که تماماً ریشه انگلیسی دارند حتی تنیس که یک ورزش اصیل فرانسوی است از سوی بریتانیایی‌ها جنبه رسمی پیدا کرد و قانونمند شد و حتی اولین میزبانی رقابتهای قهرمانی در قرن نوزدهم را عهده‌دار شد (درویمبلی) ورزش‌های زمستانی پاسخ طبیعی به نیاز کلاس خاصی به تفریح درسردترین فصل سال بود.

جهانگردی از دیدگاه اسلام

سیر و سفر در جهان به منظور کشف حقایق هستی و تفرج در صنع الهی و عبرت از آثار به جا مانده ملل و گذشتگان از نظر اسلام، یک پدیده مطلوب به حساب می آید. از این رو در قرآن کریم در چند آیه به این امر اشاره گردیده است.

« قُل سیرُوا فِی الاَرضِ فَانظُرُوا کَیفَ کانَ عاقِبَهُ المُجرِمینَ»

« بگو در روی زمین سیر کنید تا بنگرید که عاقبت حال گنهکاران به کجا کشید؟»

« قُل سیرُوا فِی الاَرضِ فَانظُرُوا کَیفَ بَدَاَ الخَلقَ ثُمَّ اللهُ یُنشِیُ النَّشاَهَ الاخِرَهَ»

« ای رسول بگو به مردم که در زمین سیر کنید و ببینید چگونه خلقت شروع شد. سپس خداوند نشأت آخرت را ایجاد خواهد کرد و حیات فانی را به حیات ابدی پیوند دهد.»

« اَفَلَم یَسیرُوا فِی الاَرضِ فَتَکُونَ لَهُم قُلُوبٌ یَعقِلُونَ بِها اَو اذانٌ یَسمَعُونَ بِها»

« آیا این کافران در روی زمین سیر نمی کنند تا دل هایشان بینش و هوش یابد و گوششان به حقیقت شنود گردد.»

« قَد خَلَت مِن قَبلِکُم سُنَنٌ فَسیرُوا فِی الاَرضِ فَانظُرُوا کَیفَ کانَ عاقِبَهُ المُکَذِّبینَ»

« پیش از شما مللی بودند و رفتند. پس گردش کنید در زمین تا ببینید چگونه هلاک شدند، آنان که وعده های خدا را تکذیب کردند.»

در این آیات خداوند توجه انسان های هر عصر و زمان را به دو نکته معطوف کرده است .اول، آن که در تاریخ حیات انسانی بر روی زمین، اقوام و گروه های انسانی و اجتماعی مختلفی پدید آمده و زندگی کرده اند که هر کدام قوانین و آداب و رسوم خاصی داشته اند. دوم، آن که هر کدام از این اقوام و گروه ها دارای سرنوشتی نیک یا بد بوده اند. سرنوشت ملت های مجاهد و با ایمان، پیشرفت، توسعه و سربلندی و سرنوشت ملت های کافر و ظالم و ستمگر، نابودی و خسران بوده است و این مطلبی است که در جای جای کره زمین مصداق داشته و آثار و مکتوبات باقی مانده از تمدن های مختلف بشری که در زمان های مختلف زندگی می کردند، گویای این مطلب است و می توان گفت، جهانگردی در همه ادیان الهی مطرح بوده و پیامبران (ع) به آن اشاره داشته اند. اسلام و ادیان الهی هدف از جهانگردی را عبرت گرفتن از سرگذشت و عاقبت کا اقوام گذشته می دانند، نه گردش و تفریح محض. انبوه سفرنامه های باقی مانده رجال اسلامی گذشته موید این مطلب است.

به هر حال، جهانگردی در زندگی همه جوامع بشری، جایگاه خاص و با ارزشی دارد، زیرا دارای فواید مختلفی از جمله، کسب علم و دانش، تجدید قوا، آشنایی با فرهنگ دیگران و .... می باشد. جا دارد که در این زمینه کشور ما با برنامه ریزی صحیح و منطقی نسبت به جلب جهانگردی، بخصوص از کشورهای مسلمان اقدام مقتضی بنماید. البته با دید اقتصادی محض نباید به مسأله بنگریم، بلکه باید هدف از ایجاد تسهیلات و امکانات و برنام ریزی برای این امر اشاعه فرهنگ ناب اسلام محمدی باشد. به همین جهت باید تمام برنامه های خود را در زمینه جهانگردی، بر اساس موازین معنوی و اخلاقی طرح ریزی و در یک چهارچوب مشخص اقدام به جذب جهانگرد نماید.

جاذبه های جهانگردی

جاذبه های جهانگردی در کشورهای مختلف متفاوت بوده و دارای زمینه های تاریخی، طبیعی، دینی و سیاسی می باشد . بعضی از کشورها از نظر تاریخی دارای جاذبه بود و برخی از نظر طبیعی. در بین کشورهای جهان، کشور ما دارای همه زمینه های جهانگردی بوده و به عنوان کشوری کهن سال با فرهنگی آمیخته از فرهنگ کهن باستانی و فرهنگ اسلامی و داشتن شرایط گوناگون آب و هوایی در طول یک سال، یکی از پر جاذبه ترین و استثنایی ترین کشورهای جهان در این زمینه است. بدین جهت لازم است که با برنامه ریزی و تبلیغات سالم نسبت به جلب جهانگردان برای سفر به ایران اقدام کرد. و نباید هنگامی که از جهانگردی خارجی صحبت می شود، فقط شهروندان کشورهای غربی را مدّ نظر داشت، زیرا کشورهای پیرامون ایران مسلمان بوده و مردم آنها علاقه مند به شناخت دستاوردهای تمدن و فرهنگ اسلام و به طور کلی جاذبه های آن هستند. البته باید این نکته را هم به خاطر داشته باشیم که به علت غنی بودن فرهنگ ملی و دینی جامعه، همواره ما بوده ایم که بر روی جهانگردان خارجی تأثیر مثبت داشته ایم و تأثیر فرهنگ های مختلف دنیا که توسط جهانگردان به ایران منتقل شده، بسیار کم بوده است. از این گذشته، جهانگردانی که امرزو به ایران سفر می کنند با آن هایی که در گذشته می آمدند، فرق دارند. جهانگرد امروز معمولا ًعلاقه مند به تبادلات فرهنگی بوده و مجذوب آثار هنری و فرهنگی و آداب و رسوم ما ایرانیان است. بخصوص اروپایی ها، که نوعی از محبت و دوستی را در مردم ما مشاهده می کنند که برای آن ها تازگی دارد. آن ها پس از گشت و گذار در ایران و مراجعه به وطن معمولا ً سفیران فرهنگی خوبی برای جمهوری اسلامی ایران هستند و بر طبق آمار و مصاحبه هایی که انجام گرفته، 95 درصد کسانی که از ایران دیدن می کنند، هنگام رفتن دیدگاهشان نسبت به ملت و کشور ایران تغییر نموده و از پیشرفت، ترقی و مهمان نوازی ایرانیان صحبت می کنند. جاذبه ویژه توریستی ایران مذهب تشیّع می باشد. کشور ما به عنوان تنها کشور شیعه دنیا از نظر دینی برای مسلمانان جهان دارای اهمیت خاصی است. وجود بارگاه ملکوتی حضرت علی بن موسی الرضا (علیه السلام) قوی ترین جاذبه دینی در این زمینه می باشد. علاوه بر آن، آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه(ع) در قم هم که پویاترین پایگاه تدریس و نشر علوم اسلامی در جهان اسلام است، یکی از جاذبه های قوی مذهبی ایران به شمار می آید و نیز حضرت عبدالعظیم حسنی در ری و آستان حضرت شاه چراغ در شیراز و مرقد مطهر امام خمینی (ره) و دیگر امامزادگان مشهور در اقصی نقاط مملکت، خود جاذبه های مذهبی دیگر می باشند که همه ساله پذیرای جهانگردان مسلمان از همه جهان می باشند.

از نظر سیاسی نیز کشور ما دارای جاذبه جهانگردی است. ویژگی های انقلاب شکوهمند اسلامی و بروز حوادث مختلف و اتفاق های غیر مترقبه سیاسی که طی سال های گذشته روی داده و عکس العمل هایی که ملت شجاع و قهرمان ایران در مقابل فشارهای سیاسی – نظامی و اقتصادی دشمنان از خود نشان داده اند و همچنین اتکال انقلاب بر قرآن و اسلام، باعث جلب توجه جهانیان به ایران و ملت ایران شده است. بدین جهت بسیاری از مردم دنیا، خصوصاً اندیشمندان مایلند که بدانند، موفقیت های ایران در دو دهه اخیر چه بوده، لذا، به ایران سفر می کنند تا از نزدیک با کشور ما آشنا شده و آثار انقلاب را در بین ملت جستجو نمایند و این جاذبه ای است که در دنیا نظیر ندارد. از نظر وجود آثار باستانی هم کشور ما جزء کهن سالترین و متمدن ترین کشورهای جهان است. آثار و بقایای زندگی پیشینیان در گوشه و کنار کشور، که حاکی از وجود زندگی اقوام مختلف با تمدن های گوناگون در این سرزمین بزرگ بوده و می باشد. نمونه بارز تمدن و فرهنگ اقوام گذشته ایران، آثاری مانند تخت جمشید در شیراز، معبد تخت رستم- طاق بستان- بیستون و ... و صدها آثار دیگر می باشد. اخیرا ً هم توسط نمایشگاه بین المللی جهانگردی انگلستان، که یکی از بزرگترین و معتبر ترین موسسه های جهانگردی است، قلعه تاریخی ارگ بم به عنوان بزرگترین بنای خشت و گلی جهان معرفی شده است.

جهانگردی‌های مهم

سده 5

• برندان راهب هدایت‌کننده (c. 484 – 577) –ایرلندی ادعا کرد که ایسلند و قاره آمریکا را کشف کرده‌است.

سده 8

• دیسوئل (متولد سده 8 میلادی) –ایرلندی‌ها راهب و جغرافی‌دان و نویسنده "De mensura Orbis terrae".
• پاپار–ایرلندی‌ها راهبی که در آیسلند قبل از وایکینگ‌ها آیسلند می‌زیست.

سده 10

• ابن فضلان– سده 10 کاشف عراقی
• اریک سرخ (950–1003) – وایکینگ نروژی بعد از اینکه از ایسلند خارج شد به گریلند سفر کرد و در آنجا اسکان یافت.
• لیف اریکسون (980–1020) – کاشف ایسلندی تصور می‌شود که اولین اروپایی‌ای باشد که به آمریکا پای گذاشت.

سده 13

• فریار جولیان (سفر کرده در 1235) –مجارستانی.
• مارکو پولو (1254–1324) – کاشف جمهوری ونیز.^[1]

^{سده 14}

• ابن بطوطه (1304–1377) –کاشف مراکشی explorer.^[2]
• وانگ دایانگ (fl. 1311–1350) –کاشف چینی‌ای که دو سفر مهم انجام داد و بین سال‌های 1328 تا 1333 وی دریای جنوبی چین و مکان‌های بسیاری در آسیای جنوب شرقی و همچنین آسیای جنوبی را بازدید کرد و در سری‌لانکا و هند نیز توقف داشت. وی بین سال‌های 1334 تا 1339 از آفریقای شمالی و شرق آفریقا نیز بازدید کرد.
• جیمز (ایرلند) (fl. 1316–1330) –ایرلندی‌ها به Odoric of Pordenone معاشرت داشت.
• سیمون فیتس سیمون (fl. 1323) –ایرلندی‌ها نویسنده itenerum درباره?مصر و سرزمین مقدس.
• چنگ هه (1371–1433) – فرمانده چینی هفت سفر به شبه جزیره عربستان, شرق آفریقا, هند, اندونزی و تایلند داشت.

 جهانگردی‌های مهم

1550 قبل از میلاد مسیح تا 300 قبل از میلاد مسیح

• در (1550 پیش از میلاد – 300 پیش از میلاد) فنیقی‌ها به مدیترانه و آسیای صغیر رفت‌وآمد داشتند و بسیاری از مسیرهای حرکتی آنها تا کنون نامعلوم هستند.

وجود قلع در وسایل آنها نظریه مسافرت آنها به بریتانیا را محتمل می‌کند. بر اساس انه‌اید ویرژیل و منابع علمی دیگر دیدو ملکه فینیقیه‌ای بود که با کشتی به آفریقای شمالی سفر کرد و شهر کارتاژ را بنیان نهاد.

سده چهارم قبل از میلاد مسیح

• پوتئاس (380 "قبل از میلاد 310تا قبل از میلاد) –یونان باستان. اولین مکتشف بریتانیای کبیر و آلمان بود و به تول رسید که تصور می‌شود شتلند یا ایسلند باشد.

سده 3 پیش از میلاد

• زو فو (255 قبل از میلاد) – جادوگر دربار دودمان چه‌این دو سفر به دریاهای شرقی در سال‌های 219 و 210 قبل از میلاد مسیح داشت.

سده 2 قبل از میلاد

• چانگ چیان–نماینده دودمان هان کمک به ساخت جاده ابریشم کرد.